Bocian biały od dawna uważany jest za ptaka przynoszącego szczęście. Wyrazem sympatii i szacunku dla bociana  jest umieszczanie go w nazwach miejscowości lub herbach. W Polsce ok. 30 nazw miejscowości pochodzi właśnie od tego ptaka, są więc m.in.: Bocian, Bocianek, Bociek, Boćki, Bocianicha, Bocianiec, Bocianka, Bocianowo itp.

 

Powszechnie panuje przekonanie, ze bociany zakładają gniazda w gospodarstwach dobrych, uczciwych i porządnych ludzi, gdyż jak mówi przysłowie: „Szczęśliwy dom, gdzie bociany są”. Wierzono, że bociany potrafią wyczuć dobrych ludzi i pozytywne emocje. Wśród naszych przodków panowało również przeświadczenie, że bocian przynosi szczęście domowi, na którym się gnieździ oraz zjednuje błogosławieństwo swym gospodarzom - w postaci potomstwa lub innych dostatków. Para, która nie mogła doczekać się dziecka, musiała  wystawić na parapecie talerzyk z cukrem. Zgodnie z panującym ówcześnie przesądem, istniała duża szansa, że bocian przyniesie do tego domu dziecko.  Wierzono także, że jeżeli w obrębie gospodarstwa, gdzie swoje gniazdo mają bociany, ktoś popełni haniebny czyn, to ptaki nigdy już tam nie powrócą. Zabicie bociana - podobnie jak innych ptaków, uważano za grzech śmiertelny. Nieszczęście zapowiadało także puste gniazdo, ominięte przez powracające ptaki. 

 

W Polsce, jak i w innych krajach Europy wierzono, że bocian powstał z człowieka. Gdy płazy i gady nadmiernie się rozmnożyły na świecie, Bóg zebrał je do worka, zawołał człowieka, kazał mu worek zanieść nad morze i zawartość wysypać do wody. Człowiek jednak nie potrafił opanować ciekawości, rozwiązał worek, a wtedy płazy i gady rozpełzły się po ziemi. Wtedy Bóg zamienił nieposłusznego wysłannika w bociana, aby sprzątał cały świat. Stąd zapewne pochodzi powiedzenie: „Albom ja bocian, abym świat sprzątał?”

 

W najstarszych recepturach i księgach zielarskich rosół z bociana figurował jako cudowny lek na zgagę i ślepotę, a bociani smalec dobrze wpływał na wygląd włosów i podagrę. Na szczęście w obecnych czasach ptakom tym nie grozi wylądowanie w czyimś garnku, możemy się więc cieszyć faktem, że ich przylot zwiastuje rychłe nadejście wiosny.

 

Tekst:

Karolina Podolska
Wydział Rozwoju i Promocji