Tym razem prelekcja przygotowana przez licealistów pod kierunkiem nauczycielki języka polskiego Joanny Mączkowskiej oraz znawcy historii miasta Bogumiła Kurylczyka dotyczyła linii kolejowych. Jest rezultatem działań edukacyjnych w ramach współpracy Stowarzyszenia „Jesteśmy Razem” z Urzędem Miejskim w Kaliszu Pomorskim.

To, że Kalisz Pomorski stał się węzłem kolejowym leżącym na skrzyżowaniu dwóch linii oraz zaplanowanej, lecz niezrealizowanej z powodu wybuchu I wojny światowej linii trzeciej, zawdzięczamy głównie kanclerzowi Prus Ottonowi von Bismarck, a dokładniej jego żonie Julii z domu von Puttkamer, rodzonej siostrze nadprezydenta prowincji Pomorze – Roberta von Puttkamera, który był bliskim znajomym Konrada von Wangenheim, mającego wielki majątek ziemski na terenie Poligonu Drawskiego.

Jak wynika z zaprezentowanych i nieznanych dotąd dokumentów, właśnie te koligacje rodzin: von Bismarck, von Puttkamer i von Wangenheim doprowadziły po 1891r. do jednoczesnej budowy dwóch szlaków normalnotorowych z Kalisza Pomorskiego do Choszczna i z Kalisza Pomorskiego do Stargardu (przez Pęzino – majątek rodu von Puttkamer) oraz wąskotorowego ze Stargardu do Dobrej, Ińska i Dobrzan, a stąd przez Sulibórz wprost do Poźrzadła Małego – Dworu, gdzie pociąg na stacji końcowej zatrzymywał się pod wielkim tartakiem Konrada von Wangenheim i nieopodal jego pałacu.

Budując trzy linie biegnące do siebie niemal równolegle, zaspokojono interesy nie tylko wpływowych politycznie ziemian (Robert von Puttkamer i Konrad von Wangenheim byli posłami do Reichstagu), ale również starania okolicznych miast (Drawna, Recza, Suchania, Dobrzan), ponieważ w końcu XIX wieku poprowadzenie linii kolejowej przez daną miejscowość oznaczało jej gospodarczy rozwój. Jednocześnie te wielkie budowy dawały zatrudnienie wielu mieszkańcom.

By do ukończonych w 1895 r. równoległych linii na osi wschód - zachód dodać linię na osi północ - południe zaplanowano wkrótce po uruchomieniu połączenia Kalisza Pomorskiego ze Złocieńcem (1900 r.) budowę trzeciego szlaku biegnącego przez Kalisz Pom. z Krzyża do Świdwina. Miał on dochodzić z Krzyża do Dużej Stacji od strony południowej, a na Małej Stacji skręcać na północ w kierunku Drawska Pomorskiego przez Pomierzyn, Poźrzadło Wielkie, Konotop i Oleszno. Zachowała się bogata korespondencja w tej sprawie. Niestety, wybuch I wojny światowej przekreślił te plany i mimo powrotu do nich w 1919 r. połączenia Krzyż – Kalisz Pomorski – Drawsko Pomorskie – Świdwin, nie zrealizowano.

Cały tekst prelekcji (wraz z licznymi fotografiami) można przeczytać na portalu liceum.kalisz.pl, w zakładce „nasz przewodnik”.